1 - Reconnaître la déclinaison thématique

Reprenons le texte de la leçon

Proca, rex Albanorum,duos filios, Numitorem et Amulium habuit. Numitori, qui natu maior erat, regnum reliquit ; sed Amulius, pulso fratre, regnauit, et ut eum subole priuaret, Rheam Syluiam eius filiam Vestae sacerdotem fecit, quae tamen Romulum et Remum uno partu edidit. Quo cognito, Amulius ipsam in uincula coniecit, paruulos alueo impositos abiecit in Tiberim, qui tunc forte super ripas erat effusus; sed, relabente flumine, eos aqua in sicco reliquit. Vastae tum in eis locis solitudines erant. Lupa, ut fama traditum est, ad uagitum accurrit, infantes lingua lambit, ubera eorum ori admouit, matremque se gessit. Cum lupa saepius ad paruulos ueluti ad catulos reuerteretur, Faustulus, pastor regius, rem animaduertit, eos tulit in casam et Accae Laurentiae coniugi dedit educandos.

Question

Les noms et adjectifs de la déclinaison thématique ont été marqués en gras dans le texte ci-dessus.

À quel(s) cas peuvent-ils être ? Indiquez leur fonction possible en vous aidant de la traduction et de la fiche de vocabulaire ci-dessous.

Solution

  1. Albanorum : génitif pluriel, complément du nom "rex"

  2. filios : accusatif pluriel, COD du verbe "habuit"

  3. Amulium : accusatif singulier, apposé au nom "filios"

  4. Amulius : nominatif singulier, sujet du verbe "regnauit"

  5. pulso : ce participe peut être au datif ou à l'ablatif singulier. Ici, il est à l'ablatif, et s'accorde au nom "fratre"

  6. Romulum et Remum : ces deux noms sont à l'accusatif singulier, COD du verbe "edidit"

  7. cognito : participe au datif ou à l'ablatif singulier ; ici, il s'agit d'un ablatif (il n'y a pas de verbe justifiant la présence d'un COI)

  8. Amulius : nominatif singulier, sujet des verbes "coniecit" et "abiecit"

  9. paruulos : adjectif substantivé à l'accusatif pluriel, COD de "abiecit"

  10. alueo : ce nom peut être un datif ou un ablatif singulier ; ici on penchera plutôt pour un ablatif, complément de lieu de "impositos"

  11. impositos : participe à l'accusatif pluriel ; épithète de "paruulos"

  12. effusus : participe au nominatif singulier, attribut de "qui", relatif qui a pour antécédent "Tiberim"

  13. locis : datif ou ablatif pluriel ; complément de lieu de "erant" avec la préposition "in" : c'est donc un ablatif

  14. paruulos : accusatif pluriel, prépositionnel (ad + accusatif : vers), complément de lieu du verbe "reuerteretur"

  15. catulos : accusatif pluriel, prépositionnel (ad + accusatif : vers), complément de lieu du verbe "reuerteretur"

  16. Faustulus : nominatif singulier, sujet du verbe "animaduertit"

  17. regius : nominatif singulier, épithète du nom "pastor"

  18. educandos : adjectif verbal, accusatif pluriel, attribut du pronom COD "eos"

Remarque

Les participes passés au masculin se déclinent comme les adjectifs en -us ; vous étudierez ultérieurement leur formation et leur emploi.