Michèle TILLARD, Lycée Montesquieu, 72000 LE MANS
Version du 18/06/2019
Des outils vous accompagnent dans ce cours :
Merci de votre interaction sur le forum, tout au long de ce cours, mais aussi sur l'usage de ces outils, afin de les améliorer encore !
Anacréon, par Jean-Baptiste Eugène Guillaume, 1849-51
-
By Rama - Own work, CC BY-SA 2.0 fr, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=538413
Λύω | Τιμάω-ῶ | Ποιέω-ῶ | Δουλόω-ῶ | |
présent | Λύοιμι λύοις λύοι λύοιμεν λύοιτε λύοιεν |
Τιμῴην τιμῴης τιμῴη τιμῷμεν τιμῷτε τιμῷεν |
Ποιοίην Ποιοίης Ποιοίη ποιοῖμεν ποιοῖτε ποιοῖεν |
Δουλοίην δουλοίη δουλοίη δουλοῖμεν δουλοῖτε δουλοῖεν |
Futur | Λύσοιμι λύσοις λύσοι λύσοιμεν λύσοιτε λύσοιεν |
Τιμήσοιμι τιμήσοις τιμήσοι τιμήσοιμεν τιμήσοιτε τιμήσοιεν |
Ποιήσοιμι ποιήσοις ποιήσοι ποιήσοιμεν ποιήσοιτε ποιήσοιεν |
Δουλώσοιμι δουλώσοις δουλώσοι δουλώσοιμεν δουλώσοιτε δουλώσοιεν |
Aoriste | Λύσαιμι λύσειας / -σαις λύσειε /-σαι λύσαιμεν λύσαιτε λύσειαν (-σαίεν) |
Τιμήσαιμι τιμήσειας /σαις τιμήσειε / σαι τιμήσαιμεν τιμήσαιτε τιμήσειαν / σαιεν |
Ποιήσαιμι ποιήσειας /σαις ποιήσειε /σαι ποιήσαιμεν ποιήσαιτε ποιήσειαν /σαιεν |
Δουλώσαιμι δουλώσειας/σαις δουλώσειε /σαι δουλώσαιμεν δουλώσαιτε δουλώσειαν /σαιεν |
Parfait | Λελύκοιμι λελύκοις λελύκοι λελύκοιμεν λελύκοιτε λελύκοιεν |
Τετιμήκοιμι τετιμήκοις τετιμήκοι τετιμήκοιμεν τετιμήκοιτε τετιμήκοιεν |
Πεποιήκοιμι πεποιήκοις πεποιήκοι πεποιήκοιμεν πεποιήκοιτε πεποιήκοιεν |
Δεδουλώκοιμι δεδουλώκοις δεδουλώκοι δεδουλώκοιμεν δεδουλώκοιτε δεδουλώκοιεν |
NB 1 : les futurs contractes
, à l'optatif, se conjuguent comme le présent des verbes en -εω
βάλλω fait à l'indicatif futur βαλῶ et à l'optatif futur βαλοίην ; ἀγγέλλω, indicatif futur ἀγγελῶ , optatif futur ἀγγελοίην ; λέγω a pour indicatif futur ἐρῶ et futur optatif ἐροίην...
NB 2 : les aoristes thématiques
se conjuguent comme λύω :
λάβοιμι, λάβοις....
L'optatif présent | l'optatif futur |
εἴην εἴης εἴη εἶμεν εἶτε εἶεν |
ἐσοίμην ἔσοιο ἔσοιτο ἐσοίμεθα ἔσοισθε ἔσοιντο |
Pour l'aoriste et le parfait, on utilise le verbe γίγνομαι.
Λύω | Τιμάω-ῶ | Ποιέω-ῶ | Δουλόω-ῶ | |
présent | λυοίμην λύοιο λύοιτο λυοίμεθα λύοισθε λύοιντο |
Τιμῴμην τιμῷο τιμῷτο τιμῴμεθα τιμῷσθε τιμῷντο |
Ποιοίμην Ποιοῖο Ποιοῖτο ποιοίμεθα ποιοῖσθε ποιοῖντο |
Δουλοίμην δουλοῖο δουλοῖτο δουλοίμεθα δουλοῖσθε δουλοῖντο |
Futur moyen | λυσοίμην λύσοιο λύσοιτο λυσοίμεθα λύσοισθε λύσοιντο |
τιμησοίμην τιμήσοιο τιμήσοιτο τιμησοίμεθα τιμήσοισθε τιμήσοιντο |
ποιησοίμην ποιήσοιο ποιήσοιτο ποιησοίμεθα ποιήσοισθε ποιήσοιντο |
Δουλωσοίμην δουλώσοιο δουλώσοιτο δουλωσοίμεθα δουλώσοισθε δουλώσοιντο |
Futur passif | λυθησοίμην | τιμηθησοίμην | Ποιηθησοίμην | δουλωθησοίμην |
Aoriste moyen | λυσαίμην λύσαιο λύσαιτο λυσαίμεθα λύσαισθε λύσαιντο |
Τιμησαίμην τιμήσαιο τιμήσαιτο τιμησαίμεθα τιμήσαισθε τιμήσαιντο |
Ποιησαίμην ποιήσαιο ποιήσαιτο ποιησαίμεθα ποιήσαισθε ποιήσαιντο |
Δουλωσαίμην δουλώσαιο δουλώσαιτο δουλωσαίμεθα δουλώσαισθε δουλώσαιντο |
Aoriste passif | Λυθείην λυθείης λυθείη λυθεῖμεν λυθεῖτε λυθεῖεν |
Τιμηθείην τιμηθείης τιμηθείη τιμηθεῖμεν τιμηθεῖτε τιμηθεῖεν |
Ποιηθείην ποιηθείης ποιηθείη ποιηθεῖμεν ποιηθεῖτε ποιηθεῖεν |
Δουλωθείην δουλωθείης δουλωθείη δουλωθεῖμεν ουλωθεῖτε δουλωθεῖεν |
NB 1 : les futurs contractes
, à l'optatif moyen, se conjuguent comme le
présent des verbes en -εω :
βάλλομαι fait à l'indicatif futur βαλοῦμαι et à l'optatif futur βαλοίμην ; ἀγγέλλομαι, indicatif futur ἀγγελοῦμαι , optatif futur ἀγγελοίμην ; λέγω a pour indicatif futur ἐρῶ et futur optatif ἐροίην...
NB 2 : les aoristes thématiques
se conjuguent comme λύω :
λαβοίμην, λαβοίο...
Attention aux verbes irréguliers !
1.παιδεύω ; 2. νικάω-ῶ ; 3. ἀνθέω-ῶ ; 4. ζηλόω-ῶ ; 5. σύνειμι ; 6. πράττω ; 7. στέλλω ; 8. βάλλω ; 9. λαμβάνω ; 10. ὁράω.
indicatif présent | optatif présent | optatif futur | optatif aoriste |
παιδεύω | παιδεύοιμι - παιδεύοιεν | παιδεύσοιμι - παιδεύσοιεν | παιδεύσαιμι - παιδεύσειαν |
νικάω-ῶ | νικῴην - νικῷεν | νικήσοιμι - νικήσοιεν | νικήσαιμι - νικήσειαν |
ἀνθέω-ῶ | ἀνθοίην - ἀνθοῖεν | ἀνθήσοιμι - ἀνθήσοιεν | ἀνθήσαιμι - ἀνθήσειαν |
ζηλόω-ῶ | ζηλοίην - ζηλοῖεν | ζηλώσοιμι - ζηλώσοιεν | ζηλώσαιμι - ζηλώσειαν |
σύνειμι | συνείην - συνεῖεν | συνέσοιμην - συνέσοιντο | συγγενοίμην - συγγένοιντο |
πράττω | πράττοιμι - πράττοιεν | πράξοιμι - πράξοιεν | πράξαιμι - πράξειαν |
στέλλω | στέλλοιμι - στέλλοιεν | στελοίην - στελοῖεν | στείλαιμι - στείλειαν |
βάλλω | βάλλοιμι- βάλλοιεν | βαλοίην- βαλοῖεν | βάλοιμι- βάλοιεν |
λαμβάνω | λαμβάνοιμι - λαμβάνοιεν | ληψοίμην - λήψοιντο | λάβοιμι - λάβοιεν |
ὁράω | ὁρῴην - ὁρῷεν | ὀψοίμην - ὄψοιντο | ἴδοιμι - ἴδοιεν |
1 βουληθεῖμεν ; 2. διατρίβοις ; 3. λάβοιμεν ; 4. παρείης ; 5. δουλεύοιτε ; 6. βοηθοῖεν ; 7. περιεῖμεν ; 8. γίγνοιο ; 9. ἀπείην ; 10. ζηλοίης ; 11. βούλοιντο ; 12. φιλοίης ; 13. βουλεύοισθε ; 14. νικῷτε ; 15. ἐνείη ;
Donner la 1ère pers. du sing. et du pl., futur et aoriste, moyen et passif, des verbes de l'exercice 1 qui s'y prêtent.
Attention, certains verbes n'ont pas de passif !
présent | futur moyen | futur passif |
παιδεύω | παιδευσοίμην - παιδευσοίμεθα | παιδευθησοίμην - παιδευθησοίμεθα |
νικάω-ῶ | νικησοίμην - νικησοίμεθα | νικηθησοίμην - νικηθησοίμεθα |
ἀνθέω-ῶ | ἀνθησοίμην - ἀνθησοίμεθα | inusité |
ζηλόω-ῶ | ζηλωσοίμην - ζηλωσοίμεθα | ζηλωθησοίμην - ζηλωθησοίμεθα |
σύνειμι | συνεσοίμην - συνεσοίμεθα | inusité |
πράττω | πραξοίμην - πραξοίμεθα | πραχθησοίμην - πραχθησοίμεθα |
στέλλω | στελοίμην - στελοίμεθα | σταλησοίμην - σταλησοίμεθα |
βάλλω | βαλοίμην - βαλοίμεθα | βληθησοίμην - βληθησοίμεθα |
λαμβάνω | ληψοίμην - ληψοίμεθα | ληφθησοίμην - ληφθησοίμεθα |
ὁράω | ὁψοίμην - ὀψοίμεθα | ὀφθησοίμην - ὀφθησοίμεθα |
présent | aoriste moyen | aoriste passif |
παιδεύω | παιδευσαίμην - παιδευσαίμεθα | παιδευθείην - παιδευθεῖμεν |
νικάω-ῶ | νικησαίμην - νικησαίμεθα | νικηθείην - νικηθεῖμεν |
ἀνθέω-ῶ | ἀνθησαίμην -ἀνθησαίμεθα | inusité |
ζηλόω-ῶ | ζηλωσαίμην - ζηλωσαίμεθα | ζηλωθείην - ζηλωθεῖμεν |
σύνειμι | συγγενοίμην- συγγενοίμεθα | inusité |
πράττω | πραξαίμην - πραξαίμεθα | πραχθείην - πραχθεῖμεν |
στέλλω | στειλαίμην - στειλαίμεθα | σταλείην - σταλεῖμεν |
βάλλω | βαλοίμην - βαλοίμεθα | βληθείην - βληθεῖμεν |
λαμβάνω | λαβοίμην - λαβοίμεθα | ληφθείην - ληφθεῖμεν |
ὁράω | ἰδοίμην - ἰδοίμεθα | ὀφθείην - ὀφθεῖμεν |
C'est le sens premier de l'optatif. Le grec emploie l'optatif présent (durée, permanence) ou aoriste (fait ponctuel), précédé ou non de εἴθε ou de εἰ γὰρ. La négation est μή.
Là où nous employons le conditionnel présent, le grec emploie l'optatif, présent ou aoriste avec ἄν, pour exprimer une action que l'on pense voir se réaliser dans l'avenir, ou une affirmation atténuée :
Dans les conditionnelles : le potentiel s'exprime par ἂν
+ optatif dans la principale
, et l'optatif sans ἂν dans la subordonnée
.
Σὺ δ'
Εἰ ἔλθοις, χαίροιμι ἄν.
dans la subordonnée, optatif présent ou aoriste ; dans la principale, imparfait ou aoriste indicatif précédé de ἂν.
Εἰ (ὅτε) μὴ διψῴη, Σωκράτης οὐκ ἂν ἔπινεν : s'il n'avait pas soif, Socrate ne buvait pas.
L'optatif est devenu, dans la prose attique, le mode par excellence de la subordination ; il a tendance à se substituer à l'indicatif ou au subjonctif d'une proposition subordonnée, quand le verbe principal est à un temps secondaire (imparfait, aoriste). Il est alors employé sans ἂν. Le temps de l'optatif est celui du verbe qu'il remplace.
ἠργάζετο ἵνα εὖ πράττοι : il travaillait pour réussir.
ἔλεγον, ὅτε Κῦρος ἔλθοι, μαχεῖσθαι.
Anacréon est un poète de cour ionien, qui vécut au VIème siècle av. J-C.
Ἐγὼ δ’ ἔσοπτρον εἴην
ὅπως ἀεὶ βλέπῃς με·
ἐγὼ χιτὼν γενοίμην,
ὅπως ἀεὶ φορῇς με·
ὕδωρ θέλω γενέσθαι,
ὅπως σε χρῶτα λούσω·
μύρον, γύναι, γενοίμην
ὅπως ἐγὼ σ’ ἀλείψω·
καὶ ταινία δὲ μαστῷ
καὶ μάργαρον τραχήλῳ,
καὶ σάνδαλον γενοίμην·
μόνον ποσὶ πάτει με.
Puissé-je être un miroir
pour que te me regardes toujours ;
puissé-je être une tunique
pour que tu me portes toujours ;
je veux devenir de l’eau
pour laver ta peau ;
puissé-je, femme, devenir parfum
pour [t’enduire] te parfumer ;
et puissé-je devenir un soutien-gorge pour ton sein,
et une perle pour ton cou
et une sandale ;
seulement foule-moi aux pieds.
Pour faciliter l'apprentissage on peut classer ("la fiche n° 18") .comme ('en thème') ou bien classer ("la fiche n° 18") .comme ('en version').
Merci de votre interaction sur le forum, tout au long de ce cours, mais aussi sur l'usage de ces outils, afin de les améliorer encore !
Pour atteindre le forum, il suffit par exemple de